Voorjaarsdebat Zoetermeer 2024

Het voorjaarsdebat is het jaarlijkse moment waarop de gemeenteraad aan het college plannen meegeeft, zodat deze plannen financieel vertaald kunnen worden in de begroting, die in november wordt behandeld. Omdat het rijk blijft weigeren om de gemeenten voldoende te compenseren voor
de taken die zij uitvoeren, dreigen er forse bezuinigingen (in vrijwel alle gemeenten). Daarom hebben de partijen in de gemeenteraad zich ingehouden als het gaat om plannen die structureel geld kosten.

Zó! Zoetermeer heeft ook geen moties ingediend die structureel geld kosten. We hebben wel de gelegenheid genomen om een aantal zaken te benomen die we nu belangrijk vinden om mee te geven aan het college.

Hieronder onze bijdrage:

Voorzitter,

De financiële tekorten waar we het al enige jaren over hebben komen steeds dichterbij. Bij het beoogde kabinet is het besef nog steeds niet doorgedrongen dat gemeenten fors zullen moeten ingrijpen om het hoofd boven water te houden. Ons college heeft in een memo een stappenplan beschreven waarbij we met elkaar de keuzes moeten maken in de richting van bezuinigingen. Bezuinigingen die, tegen wil en dank, toch steeds onvermijdelijker lijken. Bezuinigen betekent kiezen, en met mogelijk zware keuzes in het vooruitzicht is het nodig om goed inzicht te hebben in onder meer onze subsidies. Dat staat natuurlijk elk jaar samengevat in de begroting, maar we vinden het verstandig daar een nauwkeuriger beeld bij te hebben.
We hebben een motie gemaakt die het college verzoekt om een inventarisatie van alle subsidies aan te reiken, zodat we goed kunnen beoordelen welke gevolgen eventuele bezuinigingen kunnen hebben. Die motie dienen we in met de VVD en PDvZ. 

Ik blijf even bij ons nieuwe kabinet. In het hoofdlijnenakkoord van de partijen ligt nadruk op bestaanszekerheid. Het is hartverwarmend dat een nieuw kabinet oog heeft voor mensen die onzeker zijn over hun levensonderhoud. 

Datzelfde hoofdlijnenakkoord rept echter met geen woord over het structurele tekort van gemeenten: we praten over 2,3 miljard per jaar. Sterker nog, met een extra bezuiniging van 10% op de SPUK-gelden wordt het landelijk tekort voor gemeenten pakweg 400 miljoen per jaar hoger. Daarbij vraag Zó! Zoetermeer zich af hoe gemeenten zoveel geld kunnen bezuinigen zonder dat de bestaanszekerheid van inwoners wordt aangetast. 

Daarom vragen we de raad om vooral terughoudend te zijn als het gaat om bezuinigingen die de meest kwetsbare inwoners treffen. Mensen die hele kleine baantjes hebben en niet genoeg verdienen om goed rond te komen. Mensen met alleen AOW. Mensen met veel te hoge schulden. Tegelijk moeten we blijven werken aan voldoende werkgelegenheid. Hiervoor hebben we een motie gemaakt. Die motie dienen we in met CU-SGP, PVV, Zoetermeer Vooruit, PvdA, Groen Links en het CDA. 

Dat waren alvast de zware financiële zaken voorzitter. Dan zal ik nog wat inhoudelijke zaken bespreken, te weten woningnood, jeugdzorg, en de manier waarop we inwoners betrekken bij de koers van Zoetermeer. 

Maar ik begin bij het personeelsbeleid. Want ruim een derde van de medewerkers in ons gemeentehuis is niet beoordeeld. Dat is slecht en zorgwekkend, voor elke grote organisatie, en daarom vragen we het college waarom dat niet is gebeurd, hoe het college dit gaat rechttrekken, en ervoor gaat zorgen dat we gewoon vrijwel iedereen jaarlijks beoordelen. Daarnaast begrijpen wij uit de beantwoording van technische vragen dat in Zoetermeer 40% van het personeel bovenmaats presteert, zij krijgen een beoordeling ‘zeer goed’ of ‘uitstekend’. Waarom wijkt dit zo ver af van de normaalverdeling? Het lijkt ons nogal demotiverend werken. We horen graag wat uitleg van het college. 

Dan de jeugdzorg. Sinds de hervormingsagenda is vastgesteld in 2023 zijn de kosten enorm gestegen, nog harder dan de jaren ervoor. We zijn blij dat dit college de urgentie voelt om met volle kracht te werken aan aanpassingen die het beleid beter maken. En met beter maken bedoel ik dat het betaalbaar gemaakt moet worden, zodat de kinderen die het hardst jeugdzorg nodig hebben, dat ook snel kunnen krijgen. Dat is nu nog onvoldoende het geval. Niet voor ieder opvoedprobleem moet gespecialiseerde jeugdzorg worden aangeboden; dat is om te beginnen een zaak van ouders en scholen. Wat Zó! Zoetermeer betreft moet de reikwijdte van de jeugdzorg worden beperkt. We hebben dat al eerder genoemd, en die wens strookt ook met de acties vanuit de hervormingsagenda, maar het lijkt niet op te schieten.

Wat ook niet lijkt op te schieten is de woningnood. Toch zien we, als we door Zoetermeer heen rijden, dat er flink gebouwd wordt in de stad. Dat moet ook, want er is enorme woningnood. Het leven van veel jongeren staat op pauze omdat ze veel te lang bij hun ouders moeten blijven wonen. Daar knappen de meeste jongeren niet van op. De wachttijden voor huurwoningen zijn belachelijk, en de prijzen van koopwoningen zijn zo mogelijk nog belachelijker. We willen allemaal graag meer nieuwe woningen. 

We zien ook de problemen om te komen tot meer woningen: nutsvoorzieningen blijken moeizaam, gestegen bouw- en rentelasten maken het ontwikkelaars lastig om wat te verdienen, en tegelijkertijd hebben inwoners zorgen over de verdichting van de stad. Die zorgen delen wij. De parkeerruimte neemt af, de verkeersdrukte neemt toe, en we vragen ons af of we straks nog wel voldoende ruimte hebben om te sporten. Met andere woorden: met de verdichting van de stad dreigt de leefbaarheid af te nemen.

En als we dan buiten de stad woningen willen bouwen, wat we willen in Bleizo, krijgen we te maken met Don Quichot, in de vorm van een provinciebestuurder die overal windmolens ziet, en daarmee woningbouw
tegenhoudt. Dat is opmerkelijk, zeker ook omdat de minister al heeft aangegeven dat, en ik citeer: ‘het beperken van woningbouw in buitenstedelijk gebied in deze tijd ongewenst is’. Als het gaat over Bleizo zien we een afwachtende houding van ons college, terwijl de provincie glashard weigert mee te werken aan pogingen tot bemiddeling. Zó! Zoetermeer wil dat ons college zich steviger gaat inzetten voor woningbouw in Bleizo.

Bij wonen denken wij ook aan flexwoningen. Dat flexwoningen lang niet zo snel gebruiksklaar zijn dan we dachten, heeft ons enthousiasme ervoor behoorlijk bekoeld. Maar het college heeft toch ook in beeld dat die
flexwoningen juist voor de thuislozen met goede kansen op de arbeidsmarkt, het verschil kunnen maken? En aangezien we toch nog niks gebouwd zien worden in de Entree, waar al riolering ligt, vragen we het college in hoeverre er kansen zijn voor flexwoningen in de Entree.

Voorzitter, een laatste belangrijke thema dat ik wil benoemen is de manier waarop we inwoners betrekken bij de ontwikkelingen in de stad. Dat gaat stapsgewijs beter. De gemeente betrekt inwoners eerder en beter, en er wordt geleerd van fouten. Dat zien we bijvoorbeeld bij het nieuwe instrument van het Burgerberaad. Nadat eerder het afvalbeleidsplan een fiasco werd, is dit college aan de slag gegaan met het Burgerberaad, en we verwachten binnenkort het advies van hieruit. Voorzitter, Zó! Zoetermeer is daar natuurlijk heel blij mee, want als je wilt dat onze inwoners de politiek serieus nemen, zal de politiek onze inwoners serieus moeten nemen. 

Zó! heeft vandaag nog twee moties. Eén met het verzoek om eenmalig het budget aan te vullen voor de festiviteiten van het Historisch Festival, dat dit jaar een feesteditie beleeft omdat het 450 jaar geleden is dat de Watergeuzen de Spanjaarden versloegen. Die motie dienen we in met de PVV, D66 en CDA.

En een tweede motie om alle sportsubsidies en regelingen op één webpagina te krijgen. Dit, naar aanleiding van verzoeken van sportbestuurders, voor wie het een tijdrovende zoektocht blijkt te zijn. De motie dienen we in samen met PDvZ.

Voorzitter, er zijn een aantal zaken waar we al een hele poos op wachten, die kunnen wat ons betreft niet snel genoeg komen. Kort en bondig zijn dat de aanpassingen in het bomenbeleid, de bouw van de nieuwe poppodium De Boerderij, de verhuizing van het Videogamemuseum naar het Stadhuisplein, en het actieplan verkeersveiligheid. We verheugen ons op het concrete vervolg van die plannen.

Ik wil eindigen met een positieve noot. In Zoetermeer is het aantal bomen in deze raadsperiode — tot nu toe — met ruim 1000 bomen gegroeid. Dat gaat alleen al over de bomen van de gemeente. Daarnaast zien we dat de actie van het uitdelen van bomen een enorm succes is. Voorzitter, deze actie kwam tot stand op initiatief van collega Zamani, dus complimenten daarvoor.

Door: Roel van der Vlies